28/06/2014
RFA – Việt Ngữ
Trân Văn – Phóng viên RFA
14-04-2009
Vì sao luật sư giỏi từ chối tham gia lãnh đạo Liên đoàn luật sư? (phần 1)
Cách nay vài ngày, Ban Chỉ đạo Đại hội đại biểu Luật sư lần thứ nhất loan báo: Đại hội đại biểu Luật sư toàn quốc lần thứ nhất, sẽ diễn ra trong các ngày từ 10 tháng 5 đến 12 tháng 5.
Trước thông tin này, Tạp chí Tuyên giáo của Ban Tuyên giáo Trung ương Đảng CSVN nhận định: “Đây là sự kiện quan trọng, đánh dấu sự phát triển của nghề luật sư ở Việt Nam.”
Nhận định vừa kể, có sát với các diễn biến trong thực tế và có đúng với cảm nhận của giới luật sư hay không?
Luật sư & Đoàn luật sư
Dù hệ thống Tòa án nhân dân xuất hiện tại miền Bắc từ giữa thập niên 1940, rồi hình thành vào giữa thập niên 1970 ở miền Nam nhưng mãi đến năm 1987, Việt Nam mới ban hành những quy phạm pháp luật có liên quan đến việc thành lập các Đòan Luật sư và việc hành nghề Luật sư.
Từ đó đến nay, các quy phạm pháp luật về luật sư liên tục được sửa đổi. Năm 2001, Pháp lệnh Luật sư đầu tiên, ban hành năm 1987 được thay thế bằng một Pháp lệnh Luật sư mới.
Đến năm 2006, Pháp lệnh Luật sư 2001 tiếp tục được thay thế bằng Luật Luật sư – lọai văn bản pháp quy có giá trị cao hơn pháp lệnh.
Điều đó cho thấy, vị trí, vai trò của luật sư trong sinh họat xã hội đã khác trước.
Tuy Pháp lệnh Luật sư năm 2001 và Luật Luật sư năm 2006 cùng đề cập đến việc cần có một “Tổ chức Luật sư Tòan quốc” làm đại diện cho giới luật sư ở Việt Nam nhưng đến nay, các Đòan Luật sư tại Việt Nam vẫn là những tổ chức độc lập với nhau.
Thành viên của các Đòan Luật sư trực tiếp bầu ra Ban Chủ nhiệm, Hội đồng Khen thưởng và Kỷ luật. Về phía nhà nước, UBND tỉnh, thành phố chỉ ban hành quyết định thành lập Đòan Luật sư trong địa phương của mình và Bộ Tư pháp chỉ giữ vai trò giám sát họat động của các Đòan Luật sư.
Trong Luật Luật sư hiện hành, dù “Tổ chức Luật sư tòan quốc” được xem là “cơ sở pháp lý quan trọng nhằm thực hiện các chủ trương của Đảng về đổi mới và phát triển hoạt động luật sư”, song kế họach thành lập “Tổ chức Luật sư tòan quốc” vẫn liên tục bị giới luật sư Việt Nam phản đối, vì việc sắp đặt nhân sự lãnh đạo tổ chức này bị cho là thiếu dân chủ, thậm chí vi phạm pháp luật.
Sự can thiệp của Nhà nước
Tháng 10 năm 2006, Bộ Tư pháp Việt Nam chính thức giới thiệu “Đề án thành lập Tổ chức Luật sư toàn quốc”. Theo đó, tên gọi chính thức của “Tổ chức luật sư Tòan quốc” sẽ là “Liên đòan Luật sư Việt Nam”.
Bộ Tư pháp cho biết sẽ thành lập “Hội đồng Luật sư lâm thời toàn quốc” để tổ chức “Đại hội đại biểu Luật sư lần thứ nhất”, qua đó lập ra “Liên đòan Luật sư Việt Nam”.
Tuy nhiên, ngay sau đó, Luật sư Nguyễn Đăng Trừng, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM đã thay mặt Đòan Luật sưTP.HCM, gửi “Kiến nghị khẩn cấp”, đề nghị Thủ tướng Việt Nam và Bộ trưởng Tư pháp không chỉ định bất kỳ cán bộ nào đại diện Bộ Tư pháp làm thành viên của “Hội đồng Luật sư lâm thời toàn quốc”.
Trong “Kiến nghị khẩn cấp” ký ngày 20 tháng 10 năm 2006, Đoàn Luật sư TP.HCM cho rằng: Việc Bộ Tư pháp đưa hai đại diện của mình làm thành viên ‘Hội đồng Luật sư lâm thời’ và dự kiến cơ cấu một người làm Chủ tịch, một người làm Phó Chủ tịch kiêm Trưởng Ban Thư ký là “vi phạm nguyên tắc kết hợp quản lý Nhà nước với phát huy vai trò tự quản của tổ chức xã hội nghề nghiệp của luật sư, được quy định tại Luật Luật sư”.
Phản ứng của Đòan Luật sư TP.HCM và dư luận trong giới luật sư trên tòan quốc đã khiến việc thực hiện “Đề án thành lập Tổ chức Luật sư toàn quốc” bị khựng lại. Mãi 15 tháng sau, vào ngày 16 tháng 1 năm 2008, ông Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng Việt Nam mới phê duyệt “Đề án thành lập Tổ chức Luật sư toàn quốc”.
Khi phê duyệt đề án, Thủ tướng Việt Nam xác định:“Người đứng đầu tổ chức luật sư toàn quốc phải là người có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn, am hiểu sâu sắc nghề luật sư và thực tiễn hoạt động luật sư ở Việt Nam, có khả năng lãnh đạo, dẫn dắt và thuyết phục đối với đội ngũ luật sư…”.
Cho dù Thủ tướng Việt Nam yêu cầu: Trong năm 2008, phải thực hiện xong “Đề án thành lập Tổ chức Luật sư toàn quốc” nhưng đến nay, tháng 4 năm 2009, Liên đòan Luật sư Việt Nam vẫn chưa ra đời.
Khi được báo điện tử VietnamNet hỏi, vì sao lại chậm trễ như vậy, ông Lê Thúc Anh, Chủ tịch Hội đồng lâm thời Luật sư toàn quốc, cho biết: “Đây là một tổ chức nghề nghiệp đặc thù nên công tác nhân sự tương đối phức tạp”.
Còn ông Nguyễn Văn Thảo, Phó Chủ tịch Hội đồng lâm thời Luật sư toàn quốc thì tiết lộ “Dù đã động viên nhiều luật sư giỏi tham gia nhưng họ đều từ chối vì bận công việc”.
Luật sư Nguyễn Trọng Tỵ, Đòan Luật sư Hà Nội, thành viên Ban Chỉ đạo Đại hội đại biểu Luật sư lần thứ nhất, giải thích thêm lý do khiến “công tác nhân sự tương đối phức tạp”:
“Nói chung là có những ý kiến khá gay cấn, nhất là của một số anh em luật sư TP.HCM. Các anh chị em ấy muốn người lãnh đạo của Liên đòan Luật sư phải là luật sư lâu năm, phải có kinh nghiệm họat động luật sư thì mới sát với thực tế, sát với bảo vệ quyền lợi của luật sư, có hiệu quả hơn. Quan điểm chung là như vậy…”
Qúy vị vừa nghe tóm lược quá trình hình thành và phát triển đội ngũ luật sư ở Việt Nam, cũng như những trục trặc trong việc thành lập Liên đòan Luật sư Việt Nam.
Trong bài tới chúng tôi sẽ tường thuật chi tiết hơn về diễn biến của “công tác nhân sự” trong quá trình thành lập Liên đòan Luật sư Việt Nam và vì sao “nhiều luật sư giỏi từ chối tham gia Hội đồng Luật sư tòan quốc”
——–
RFA – Việt Ngữ
Trân Văn, phóng viên RFA
Vì sao luật sư giỏi từ chối tham gia lãnh đạo Liên đoàn luật sư? (phần2)
Trân Văn tiếp tục tường trình chi tiết về diễn biến của “công tác nhân sự” trong quá trình thành lập Liên đòan Luật sư Việt Nam và nguyên nhân tiềm ẩn, biến “công tác nhân sự” trở thành phức tạp”…
“Đại hội đại biểu Luật sư toàn quốc lần thứ nhất”, sẽ diễn ra trong các ngày từ 10 tháng 5 đến 12 tháng 5 sắp tới.
Nhân dịp này, chúng tôi đã tóm lược quá trình hình thành và phát triển đội ngũ luật sư ở Việt Nam cũng như những trục trặc trong việc thành lập Liên đòan Luật sư Việt Nam.
Hội đồng Luật sư lâm thời
Dù năm 2006 đã từng bị Đòan Luật sư TP.HCM phản đối vì dự tính cử công chức lãnh đạo tổ chức luật sư và đầu năm 2008, Thủ tướng Việt Nam từng chính thức yêu cầu: “Người đứng đầu tổ chức luật sư toàn quốc phải có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn, am hiểu sâu sắc nghề luật sư, có khả năng lãnh đạo và thuyết phục đối với đội ngũ luật sư…”
Song Bộ Tư pháp vẫn không chọn những luật sư thực thụ, giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, đủ uy tín để lãnh đạo “Hội đồng Luật sư lâm thời”.
Đầu tháng 6 năm 2008, Bộ Tư pháp công bố “Quyết định thành lập Hội đồng lâm thời luật sư toàn quốc”. Ba nhân vật được Bộ Tư pháp sắp xếp làm chủ tịch, phó chủ tịch, trước đó chưa bao giờ là luật sư.
Ông Lê Thúc Anh, chủ tịch, chỉ là một cựu thẩm phán, từng làm Phó Chánh án Tòa án Tối cao. Hai phó chủ tịch là ông Nguyễn Văn Thảo, ông Trần Đại Hưng thì một người từng đảm nhiệm vai trò Vụ phó Vụ Bổ trợ Tư pháp (một cơ quan thuộc Bộ Tư pháp, chuyên giám sát luật sư, công chứng viên,…), một người từng là Phó Ban Nội chính Trung ương Đảng (cơ quan thay mặt Đảng CSVN chỉ đạo họat động của hệ thống Tòa án, Viện Kiểm sát, Công an, Thanh tra,…).
Do được sắp xếp làm lãnh đạo “Hội đồng lâm thời Luật sư Tòan quốc”, cả ba ông được Bộ Tư pháp cấp “Chứng chỉ hành nghề luật sư”. Thế nhưng chừng đó chưa đủ để được xem là luật sư, nên cả ba ông phải xin gia nhập đòan luật sư nào đó.
Vì cư trú tại Hà Nội, ông Nguyễn Văn Thảo và ông Trần Đại Hưng xin gia nhập Đòan Luật sư Hà Nội và được chấp nhận.
Đoàn Luật sư TP.HCM phản đối
Riêng ông Lê Thúc Anh, cư trú tại TP.HCM, gửi hồ sơ xin gia nhập Đòan Luật sư TP.HCM thì bị đòan này bác, vì: “Ông Lê Thúc Anh đã được Ban Chỉ đạo Đại hội Đại biểu Luật sư toàn quốc quyết định làm Chủ tịch Hội đồng lâm thời Luật sư Toàn quốc, có nghĩa là ông Lê Thúc Anh đã là luật sư đại diện cho Đoàn luật sư nào đó”.
Việc Đòan Luật sư TP.HCM từ chối kết nạp ông Lê Thúc Anh, tuy có làm dư luận xôn xao nhưng cuối cùng, ông Lê Thúc Anh vẫn trở thành luật sư của Đòan Luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và đạt đủ yêu cầu mà Thủ tướng Việt Nam đặt ra (phải là luật sư mới được tham gia Hội đồng lâm thời Luật sư Toàn quốc)
Luật sư Vũ Bá Thanh, Chủ nhiệm Đòan Luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, cho biết, ông không nhớ cụ thể ngày, tháng ông Lê Thúc Anh gia nhập Đòan Luật sư Bà Rịa – Vũng Tàu, song ông Anh mới gia nhập đòan luật sư này trong năm nay.
Trả lời câu hỏi vì sao Đòan Luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu tiếp nhận ông Anh làm thành viên, ông Thanh nói:
“Anh Lê Thúc Anh có hộ khẩu tại TP.HCM. Theo quy định của Luật Luật sư và các văn bản hướng dẫn thi hành thì nơi cư trú không hẳn là nơi có hộ khẩu, mà có thể là nơi người ta hành nghề”.
Trở lại với Đòan Luật sư TP.HCM, không chỉ từ chối kết nạp ông Lê Thúc Anh, giữa tháng 6 năm ngóai, đòan này còn gửi một công văn cho Bộ Tư pháp, yêu cầu rút tên Luật sư Nguyễn Đăng Trừng ra khỏi Hội đồng lâm thời Luật sư Toàn quốc.
Một tháng sau, Ban Chỉ đạo Ðại hội Ðại biểu Luật sư Toàn quốc thông báo: “Không chấp nhận cho Luật sư Trừng rút tên khỏi hội đồng lâm thời bởi lý do mà ông Trừng nêu ra là không chính đáng. Theo ‘Đề án thành lập Tổ chức Luật sư Toàn quốc’, chủ nhiệm đoàn luật sư thành phố Hà Nội và Sài Gòn là hai thành viên đương nhiên”.
Vẫn còn nhiều khác biệt
Về nguyên tắc, Hội đồng lâm thời Luật sư Toàn quốc chỉ tổ chức “Đại hội đại biểu Luật sư lần thứ nhất” và chính đại biểu sẽ bầu các thành viên chính thức của “Hội đồng Luật sư toàn quốc”, để lãnh đạo Liên đoàn Luật sư Việt Nam.
Nói cách khác, vai trò của hội đồng chỉ có tính cách tạm thời. Vậy thì vì sao, Bộ Tư pháp vẫn khăng khăng bảo vệ phương án nhân sự mà họ đã xác lập, bất kể đủ thứ rắc rối?
Hôm 10 tháng 4 vừa qua, giải thích về quy trình bầu Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam, với VietNamNet, ông Nguyễn Văn Thảo tiết lộ một phần lý do:
“Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam sẽ do Hội đồng Luật sư toàn quốc bầu, chứ không để đại hội bầu trực tiếp. Một số ý kiến cho rằng cần bầu trực tiếp nhưng đây là đại hội lần thứ nhất nên hội đồng lâm thời sẽ phải lên danh sách dự kiến cho các vị trí”.
Việt Nam hiện có khỏang 5.300 luật sư nhưng chỉ có 328 luật sư được chọn làm đại biểu dự “Đại hội đại biểu Luật sư toàn quốc lần thứ nhất”. 328 đại biểu này sẽ bầu 91 luật sư tham gia “Hội đồng Luật sư toàn quốc” và 91 luật sư đó mới có quyền bầu Chủ tịch Liên đòan Luật sư, sau khi “hội đồng lâm thời đã lên danh sách dự kiến cho các vị trí”!
Cũng vì vậy, Luật sư Nguyễn Đăng Trừng nêu nhận xét của ông với VietNamNet:
“Đây là một tổ chức nghề nghiệp nên quá trình bầu cử phải dân chủ. Thực tế lại không được như vậy. Cách đang làm sẽ không nhận được sự tín nhiệm của giới luật sư, khó lòng kết nối các đoàn luật sư trong cả nước và bảo vệ được quyền lợi cho luật sư trong quá trình hành nghề”.
Trước những ý kiến tương tự, Luật sư Nguyễn Trọng Tỵ trấn an:
“Trong điều kiện hiện tại ở Việt Nam thì có lẽ không thể làm khác được. Chúng tôi chấp nhận như vậy và bổ sung vào các nhược điểm đó là thành phần đã có kinh nghiệm họat động luật sư lâu năm!”.
Kế họach thành lập Liên đòan Luật sư Việt Nam vốn thuộc khuôn khổ dự án “Hỗ trợ cải cách tư pháp và pháp luật tại Việt Nam”, quen được gọi là “Dự án Danida” do Đan Mạch và Thụy Điển hỗ trợ cho Bộ Tư pháp Việt Nam. Chưa rõ chính phủ Đan Mạch và Thụy Điển có ý kiến nào về vấn đề này hay không?
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét