Lựa chọn nào cho Việt Nam?

Trần Kinh Nghị

02-06-2014

Những ai theo dõi diễn biến tình hình vụ giàn khoan Haiyang981 và không khí tranh luận suốt tháng nay đều không tránh khỏi cảm giác ê chề thất vọng khi nghe người đứng đầu QĐNDVN phát biểu tại Hội nghị Sangri-la mới đây. Từ sự im lặng khó hiểu của người đứng đầu Đảng đến bài phát biểu mạnh mẽ rõ ràng của người đứng đầu Chính phủ và bây giờ là lời phát biểu “ôn hòa” đến mức nhạt nhòa của người đứng đầu Quân đội(*) đã tạo nên những cung bậc trầm bổng gây bức xúc đối với hàng triệu người Việt Nam trong và ngoài nước.


Thử hỏi giờ đây đại đa số người Việt Nam muốn gì nếu không phải là chống kẻ thù xâm lược có tên Trung Quốc? Đó không chỉ là mục đích trước mắt mà cả lâu dài. Và để đạt mục đích đó không thể không tính đến việc một lần nữa phải lựa chọn bạn/thù theo đúng nghĩa “bạn/thù là tạm thời,lợi ích quốc gia là vĩnh viễn” mà nhân loại đã đúc kết.

Đây không phải là lần đầu Việt Nam đứng trước sự lựa chọn có liên quan đến nhân tố Trung Quốc. Nếu chỉ tính từ Cách mạng tháng Tám 1945 ít nhất đã có ba lần lựa chọn – đó là a)chọn sự quay lại của quân Pháp để đuổi quân Tàu ô (Hiệp định Sơ bộ 6/3/1946);b)chọn đi với ông anh cả Liên Xô bỏ ông anh hai Trung Quốc (sau 1975); và chọn “giải pháp đỏ” đi với Trung Quốc thay vì giải pháp với Mỹ và Phương Tây hoặc Liên hợp quốc để kết thúc 10 năm sa lầy ở Camphuchia.




Tù binh TQ bị bắt trong cuộc chiến biên giới 2-1979



Khách quan mà nói, hai trong ba lần lựa chọn đó Việt Nam đã chọn nhầm và đã phải trả giá bằng những thiệt hại vô cùng nặng nề. Đó là việc chọn Liên Xô thì mất Trung Quốc để rồi không tránh được cuộc chiến tranh biên giới 1979; và việc chọn “giải pháp đỏ” với Trung Quốc thì mất thế giới để cuối cùng vẫn mất cả chì lẫn chài trong canh bạc Campuchia.

Lịch sử lại lặp lại khi giờ đây đất nước một lần nữa phải lựa chọn. Biết nói thế nào nhỉ, đành ví nó giống như một người đàn bà sau mấy lần trót dại liệu giờ đây có đủ khôn ngoan và thực dụng để chọn lấy một người đàn ông cho quảng đời còn lại của mình(?) Sự lựa chọn này do đó quan trọng biết bao! Hy vọng rằng người đàn bà bất hạnh Việt Nam lần này sẽ không sai lầm một lần nữa.

Lâu nay có rất nhiều ý kiến cho rằng Việt Nam phải “đi với Mỹ”, nhưng cũng có rất nhiều ý kiến cho rằng phải giữ gìn quan hệ anh em với Trung Quốc vì nhiều lý do như truyền thống lâu đời, cùng hệ tư tưởng, và thế trời thế đất buộc phải thế(!?), v.v… Đồng thời cũng có rất nhiều ý kiến cho rằng không nên đi với ai cả mà cứ đứng giữa đi dây miễn là giữ thăng bằng thật khéo!

Tuy nhiên, có lẽ không mấy ý kiến coi trọng đúng mức một điều đơn giản-đó là quan hệ thì vẫn quan hệ nhưng phải dứt khoát đoạn tuyệt với ý thức hệ tư tưởng và lột bỏ chiếc mặt nạ “anh em”, “4 tốt”, 16 chữ vàng”,”vì đại cục”… vốn là những ràng buộc vô hình khiến nhà Lãnh đạo tối cao của đất nước im lặng và ông Đại tướng thì “đi nhẹ nói khẽ” trong khi các ngành các cấp và doanh nghiệp lúng túng để xảy ra nhiều thua thiệt trong quan hệ với Trung Quốc như đã thấy trong thời gian qua. Đó cũng là nguyên nhân của hiện tượng lúc cấm lúc cho đối với hoạt động biểu tình yêu nước, đồng thời cũng là lý do của việc chần chừ chưa đưa vụ giàn khoan 981 ra tòa án quốc tế.


Lãnh đạo VN và TQ tại Thành Đô

Thiết nghĩ, từ những kinh nghiệm quá khứ áp dụng cho hiện tại, nên chăng lần này Việt nam chẳng cần nhất thiết phải tuyên bố bỏ ai, đi với ai…, mà chỉ cần thực sự dứt bỏ điều mà Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng gọi là “hữu nghị viễn vông” với Trung Quốc. Thế là đủ. Nếu vị nào muốn nói hoặc làm điều mà họ cho là khôn khéo, mền dẻo thì họ cứ việc tự nhiên, nhưng không được phép gây bức xúc trong tình cảm của nhân dân là được. Có thể tới đây Trung Quốc sẽ rút, chưa rút thậm chí không rút giàn khoan 981 và giở bất cứ thủ đoạn nào thì người Việt Nam cũng nhất quyết không quay lại với “quan hệ hữu nghị viễn vông”. Thế là được.

Tóm lại, đã đến lúc để Việt Nam dứt khoát đoạn tuyệt với cái vòng kim cô ý thức hệ cùng những mối quan hệ hữu nghị viễn vông để có đầy đủ tư cách quan hệ bình đẳng và giải quyết mọi tranh chấp với Trung Quốc một cách hòa bình,hai bên cùng có lợi. Có lẽ đó là lựa chọn khả thi nhất đối với Việt Nam ngày nay.

—–

(*) Trích phát biểu của Đại tướng Phùng Quang Thanh tại Diễn đàn an ninh Sangri-la (phần bôi đỏ là để lưu ý).

“Quan hệ giữa Việt Nam và nước bạn láng giềng Trung Quốc, về tổng thể trên các mặt đang phát triển tốt đẹp, chỉ còn tồn tại vấn đề tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông nên đôi khi cũng có những va chạm gây căng thẳng như sự việc ngày 1/5/2014”.

“Những vấn đề có liên quan đến hai nước thì cần giải quyết song phương”

“… trong quốc gia, hay mỗi gia đình cũng còn có những mâu thuẫn, bất đồng, huống chi là các nước láng giềng với nhau còn tồn tại tranh chấp về biên giới, lãnh thổ, hoặc va chạm là điều khó tránh khỏi”.